05 Μαΐ Αδυναμίες του ΚΕνΑΚ στον υπολογισμό της πραγματικής ενεργειακής απόδοσης των υλικών
Ένα από τα παράδοξα του ΚΕνΑΚ, έναντι του Κανονισμού Θερμομόνωσης του 1979, είναι η οπισθοδρόμηση στον υπολογισμό της πραγματικής ενεργειακή απόδοσης του θερμομονωτικού υλικού, ως θυσιαζόμενη υγροθερμική στρώση, και κατ’ επέκταση της ρεαλιστικής ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου. Ο Κανονισμός Θερμομόνωσης του 1979, όπως χαρακτηρίστηκα ανέφερε στο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, έδινε προς υπολογιστική χρήση όχι τους εργαστηριακά μετρούμενους συντελεστές θερμικής αγωγιμότητας των υλικών (λd), αλλά υψηλότερες τιμές συνυπολογίζοντας την επίδραση του νερού συμπυκνώσεως επί αυτών (λ2)! Με την υποσημείωση μάλιστα ότι ένα κάποιος επιθυμούσε να χρησιμοποιήσει άλλες χαμηλότερες τιμές, ως αποτέλεσμα εργαστηριακών μετρήσεων, έπρεπε πρώτα να τις προσαρμόσει προς τα πάνω, λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση της υγρασία και την γήρανσης τους. Επί του πρακτέου, ο παλαιός Κανονισμός Θερμομόνωσης του 1979, ακολουθώντας το πνεύμα του Γερμανικού Κανονισμού της εποχής, εφάρμοζε κάτι αντίστοιχο με το υπολογιστικό πρότυπο EN ISO 10456 για τον υπολογισμό του συντελεστή θερμικής αγωγιμότητα σχεδιασμού, λ2, του πραγματικού δηλαδή συντελεστή λ των υλικών σε συνθήκες χρήσης, όπου δύναται να απορροφά νερό, το οποίο όφειλε να λάβει υπόψη του στους υπολογισμούς και ο ΚΕνΑΚ.
Σήμερα με σχετική ΤΟΤΕΕ επιτρέπεται τη χρησιμοποίηση των εργαστηριακών τιμών συντελεστών θερμικής αγωγιμότητας των υλικών (λd – Δηλωμένη τιμή), ή σε περίπτωση απουσίας μετρήσεων, που επιτρέπει τη χρησιμοποίηση τυπικών εργαστηριακών τιμών λ που παρατίθενται σε πίνακες, παρέχει μια εντελώς εσφαλμένη υπολογιστική βάση, καθώς οι τιμές αυτές δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές τιμές χρήσης των υλικών στο έργο (λ2 – Τιμή σχεδιασμού), όπως αυτές πρέπει να επαναϋπολογιστούν λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή υδατοαπορρόφηση στο σημείο δρόσου βάσει του EN ISO 10456 (Building materials and products – Hygrothermal properties – Tabulated design values and procedures for determining declared and design thermal values).
Η δηλωμένη τιμή λd είναι μια εργαστηριακή μέτρηση που αναφέρεται σε στεγνό προϊόν μέσα σε ένα εργαστήριο. Όλα τα θερμομονωτικά υλικά, μετά την τοποθέτηση τους στην κατασκευή, μπορεί να απορροφούν υγρασία κυρίως από τη συμπύκνωση των υδρατμών του αέρα. Είναι κάτι το οποίο δεν είναι ορατό, όμως για την επιστήμη της δομικής φυσικής είναι εξαιρετικά σημαντικό και λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στον ενεργειακό σχεδιασμό. Οι υδρατμοί το Χειμώνα συμπυκνώνονται στην κρύα εξωτερική πλευρά του θερμομονωτικού ή και στο εσωτερικό του, στο «σημείο δρόσου», και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ο συντελεστής από λd σε λ2 και να μειώνεται η πραγματική θερμομονωτική ικανότητα του υλικού.
Κατά συνέπεια, η χρήση εργαστηριακών μετρήσεων του συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας οδηγεί και σε παραπλανητική εικόνα για την πραγματική ενεργειακή απόδοση των υλικών στο κτήριο στις πραγματικές συνθήκες λειτουργίας, αλλά και σε διαστρέβλωση της αγοράς καθώς η τιμή του λd έχει χρηματιστηριακή αξία (όσο χαμηλότερο τόσο πιο ακριβό), ενώ η πραγματική χρηματιστηριακή αξία των υλικών σχετίζεται με το λ2.
Για να αντιληφθούμε τη ουσία του θέματος αρκεί να σκεφτούμε πως βάσει του ΕΝ ISO 10456 η πολυουρεθάνη έχει συντελεστή μετατροπής λόγω υδατοαπορρόφησης fψ=6, η διογκωμένη πολυστερίνη λευκή και γραφιτούχα fψ=4, ενώ η εξηλασμένης πολυστερίνης έχει συντελεστή μετατροπής μόλις fψ=2,5.
Η αδυναμία αυτή αν και είναι γνωστή σε μεγάλος μέρος μελετητών θα πρέπει και τυπικά να ληφθεί υπόψη από την επιτροπή αναθεώρησης του ΚΕνΑΚ με ενσωμάτωση του EN ISO 10456 στα υπολογιστικά πρότυπα για τον προσδιορισμό της επίδρασης της υγρασίας στα υλικά και τη χρησιμοποίηση του συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας σχεδιασμού, λ2, στον υπολογισμό μια ρεαλιστικής θερμοπερατότητας των δομικών στοιχείων.